Choroba bostońska (www.chorobabostonska.pl), określana w literaturze angielskiej jako hand, foot and mouth disease (HFMD), co w wolnym tłumaczeniu można nazwać chorobą rąk, stóp i ust, atakuje zazwyczaj na przełomie lata i jesieni, zwłaszcza w okresie wzmożonej wilgotności. Wywoływana jest przez wirusy należące do grupy Coxsackie. Szczególnie narażone są na nią dzieci. Choroba atakuje przede wszystkim w dużych skupiskach, głównie w przedszkolu, w szkole, a także w zakładach pracy. Jest coraz częściej rozpoznawanym schorzeniem wirusowym, występującym epidemicznie u dzieci oraz młodzieży, zwłaszcza w krajach azjatyckich. Choroba ta po raz pierwszy została opisana w 1957 roku w Nowej Zelandii. Występowała wówczas zwłaszcza u dzieci poniżej piątego roku życia. Od około 20 lat epidemie tej choroby wybuchają mniej więcej co dwa lub trzy lata, zwłaszcza na obszarze zachodniego Pacyfiku. W porówaniu do zachorowań sprzed lat, obecny przebieg choroby bostońskiej jest coraz to cięższy z towarzyszącymi mu licznymi powikłaniami. Do zakażenia dochodzi przede wszystkim drogą fekalno-oralną, możliwe są także zakażenia kontaktowe przez wydzielinę z nosa i gardła, ślinę, a także poprzez płyn z pęcherzy.

Choroba bostońska nazywana jest również enterowirusowym pęcherzykowym zapaleniem jamy ustnej z wypryskiem. Zmiany skórne pojawiają się najczęściej na dłoniach, stopach, a także w okolicach ust. Niekiedy choroba ta przebiega bez wyraźnych i dokuczliwych objawów. Oprócz zmian skórnych charakterystycznym objawem jest także zapalenie gardła. Bardzo rzadko pojawia się jednak zapalenie opon mózgowych. Do innych charakterystycznych symptomów zalicza się również gorączkę, złe samopoczucie oraz brak apetytu. Choroba bostońska manifestuje się gorączką, osiągającą temperaturę ponad 38 stopni Celsjusza. Gorączka ta trwa około 3-4 dni. Niekiedy mogą pojawić się również wymioty. Po dwóch dniach pojawia się ból gardła. Oprócz bolesnych zmian pęcherzykowych na języku, dziąsłach, podniebieniu i błonie śluzowej policzków, w pierwszym bądź drugim dniu objawów pojawia się również wysypka grudkowo-pęcherzykowa zlokalizowana na dłoniach i podeszwach stóp. Wysypce tej towarzyszy świąd. Niekiedy wysypka rozprzestrzenia się również w okolice stawów łokciowych oraz kolanowych. Są także przypadki występowania wysypki na pośladkach i nadgarstkach. Na samym początku pojawiają się plamki, które później przekształcają się w pęcherzyki. W niektórych przypadkach może wystąpić kaszel oraz ból ucha.

W Polsce choroba bostońska przebiega raczej łagodnie. Zmiany pęcherzykowe ustępują samoistnie, mniej więcej po upływie siedmiu dni. Stosuje się tylko leczenie objawowe. Choroba ta jest bardzo zakaźna, dlatego warto pamiętać o wszelkich środkach zapobiegawczych, takich jak: częste mycie rąk, czy unikanie kontaktu z osobami zakażonymi. Choroba bostońska należy do chorób wieku dziecięcego, atakuje zwłaszcza dzieci w wieku przedszkolnym oraz wczesnoszkolnym.

Objawy choroby bostońskiej mogą niekiedy przypominać ospę wietrzną, z którą to zresztą choroba ta jest często mylona. Warto jednak podkreślić, że w przypadku choroby bostońskiej zmiany pęcherzykowe są nieco inne. Leczenie jest objawowe. Polega na podawaniu dziecku środków przeciwbólowych i przeciwgorączkowych. W okresie gorączki można stosować paracetamol lub ibuprofen. Na zmiany w jamie ustnej można natomiast podawać Tantum verde.